Wina z Hiszpanii
Hiszpania zajmuje 3 miejsce w Unii Europejskiej pod względem ilości produkcji wina. Tradycja uprawy winorośli sięga tu czasów Imperium Romanum, ale nowoczesne winiarstwo narodziło się w Hiszpanii pod koniec XIX wieku, po zwalczeniu plagi filoksery. W latach 80. XX wieku rozpoczął się proces szybkiej modernizacji tej gałęzi rolnictwa, a także eksportu.
Dziś wiele hiszpańskich winiarni znajduje się w światowej czołówce, tutejsi winiarze trafiają na okładki międzynarodowych magazynów, a ich wina zdobywają najwyższe trofea. Jest jednak i druga twarz hiszpańskiego winiarstwa. Znaczna ilość produkcji to proste i tanie wina do dyskontów, sprzedawane pod swoimi lub obcymi markami. Może się więc zdarzyć, że pijemy wino hiszpańskie butelkowane, które zostało opatrzone etykietą całkiem gdzie indziej.
Hiszpania jest bardzo dużym krajem o mocno zróżnicowanym klimacie. Północ i północny zachód ma umiarkowany morski klimat, który pozostaje pod wpływem Atlantyku. Pogoda niesie jednak ze sobą ryzyko nadmiernych opadów, a wiosną przymrozków. Południowo-wschodnie wybrzeże od Katalonii po Levant ma ciepły, śródziemnomorski klimat. Im dalej na południe, tym jest cieplej, ale podczas upalnych dni morze lub czynnik wysokości ma łagodzący wpływ na uprawy.
Środek półwyspu zajmuje rozległy płaskowyż Meseta Central. Jego tereny odcięte są od wpływów morza poprzez otaczające go pasma górskie. Latem jest tu sucho i gorąco, a zimą bardzo chłodno, często temperatura spada poniżej zera. Dla uprawy winogron korzystnym czynnikiem w okresie letnim jest duża amplituda temperatur.
Największym wyzwaniem dla winiarzy są jednak problemy z wodą. Tylko północny zachód ma jej wystarczająco. Reszta kraju boryka się z suszą, dlatego prawo zezwala na irygację winnic tam, gdzie jest to niezbędne. Z drugiej strony suchy klimat chroni krzewy przed pleśnią i grzybami. Mała gęstość nasadzenia winorośli w winnicy daje poszczególnym krzewom miejsce na zaopatrzenie się w wodę i czynniki odżywcze, ale sprawia, że wydajność z ha jest niska w stosunku do innych krajów Unii Europejskiej.
Numerem jeden tutejszych winnic jest odmiana tempranillo. Uprawia się ją na terenach rozprzestrzeniających się od północy po centrum kraju. Odmiana ta występuje pod różnymi nazwami. Tempranillo potrzebuje ciepła, aby rozwinąć wszystkie smaki i aromaty, ale zbyt wysoka temperatura w okresie rozwoju powoduje brak odpowiedniej kwasowości, dlatego też najlepiej udaje się w rejonach, gdzie na temperaturę oddziałuje morze lub wysokie położenie działek. Podczas fermentacji często stosuje się macerację węglową, co pozwala na produkcję świeżych, owocowych win o truskawkowych nutach (typ joven). Tempranillo też często tworzy kupaże z takimi odmianami, jak garnacha, graciano, cariñena czy cabernet sauvignon. Bardzo popularną czerwoną odmianą Hiszpanii jest garnacha tinta (fr. grenache). Z tej odmiany robi się głównie wina różowe (rosado). Wartym wspomnienia jest również szczep monastrell (fr. mourvèdre) o owocach z grubą skórką, który jest odporny na susze i upały. Aby jego owoce dojrzały, potrzebne jest słońce i ciepło, dlatego doskonale udaje się na południowym wschodzie, dając bardzo ciemne, mocne, taniczne, ale o niskiej kwasowości wina. Wśród czarnych odmian popularne są również graciano. Uprawia się ją głównie w Rioja, gdzie używa się ich do kupaży w wielu najlepszych winach. Cariñena (fr. carignan), nazywana jest też w Rioja mazuelo. Odmiana daje wina o dużej kwasowości z mocnymi taninami i ciemnym kolorem. W małych ilościach doskonale blenduje się je z tempranillo. Z kolei w Prioracie odmiana jest popularna jako składowa kupażu z garnachą. Verdejo z uwagi na wysoką podatność na utlenianie jest używane do produkcji win w stylu sherry. Wina stołowe z tej odmiany są lekkie, wysoko kwasowe, o zapachu melona, brzoskwini, podobne nieco do sauvignon blanc, z którym też często się je blenduje. Albariño uprawia się głównie na północnym zachodzie kraju. Ma grubą skórkę, co sprawa, że jest dość odporny na choroby grzybicze występujące w wilgotnym morskim klimacie. Albariño ma wysoką kwasowość. Robi się z niego świeże wina o cytrusowych smakach i aromatach. Airén to najczęściej uprawiana odmiana w Hiszpanii. Najwięcej rośnie jej w regionie La Mancha w środkowej części kraju, a to dlatego, że jest jedną z niewielu odmian, która jest zdolna poradzić sobie z ekstremalnym upałem i suszami Mesety Centralnej. Można z niej robić akceptowalne wytrawne białe wino, ale większa część zbiorów służy do produkcji Brandy de Jerez. Parellada, xarel-lo i macabeo to nierozdzielna trójka odmian, z których robi się w Katalonii musującą cavę. Tam też uprawia się najwięcej tych win. Macabeo, zwane w regionie Rioja viurą, jest z kolei używana do produkcji win spokojnych, oferując subtelne ziołowe i korzenne aromaty. Czytaj więcej
Odmiany i style wina
Wina czerwone
Kluczowe białe odmiany Hiszpanii
Oprac. Witosław Stępień
