Albariño to jedna z najważniejszych białych odmian Półwyspu Iberyjskiego, królująca na jego północno-zachodnich rubieżach czyli w Galicji i w północnej części Portugalii. W Galicji, a konkretnie w uroczym miasteczku Cambados, 1 sierpnia 1953 roku narodziło się wielkie święto tej odmiany.

Stało się to za sprawą przyjacielskiej rywalizacji między Bernardo Quintanillą i Ernesto Zárate, której celem, podczas degustacji w ciemno, było wyłonienie najlepszego wina z odmiany albariño powstałego w 1952 roku. Kiedy Zárate i Quintanilla spotkali się na tej pierwszej kolacji w 1953 roku, na pewno sobie nie wyobrażali, że ich przyjacielskie zmagania przerodzą się w jedno z najważniejszych wydarzeń dla całej apelacji winiarskiej zapewniając Rías Baixas światowy rozgłos. W rezultacie ten nieformalny pierwszy konkurs zapoczątkował obchody Dnia Albariño w roku kolejnym. I po dziś w winiarskiej Galicji niemal wszystko kręci się wokół niego, jako że albariño jest najważniejszą odmianą występującą  na tych terenach. Uprawia się tam co prawda także kilka innych białych odmian oraz ciemną menciíę, ale bezsprzecznie wszystkie je przyćmiła gwiazda albariño. Na terytorium Galicji wytyczono kilka apelacji, a wśród nich jest ta dla albariño najważniejsza – Rías Baixas. To w tym mieniącym się odcieniami zieleni miejscu, w winnicach położonych nieopodal wybrzeża, otulonych bliskością Oceanu Atlantyckiego, rodzą się najbardziej prestiżowe białe wina Hiszpanii. Albariño jest również uprawiane w apelacjach Ribeiro, Monterrei i Ribeira Sacra jako odmiana uzupełniająca. W Portugalii jest to jeden z głównych szczepów apelacji Vinho Verde, tyle że zapisywany jako alvarinho.

Jakie aromaty ma albariño?

Powstające z albariño wina zwykle roztaczają aromaty wywołujące skojarzenia z zielonymi jabłkami, gruszkami, cytrusami, brzoskwiniami i białymi kwiatami. Mogą pojawić się nuty owoców tropikalnych, takich jak ananas, mango i banan, a nawet mięty, eukaliptusa i trawy.

Jak smakują wina z albariño?

Wina z albariño na podniebieniu mają co najmniej średnią kwasowość, a nierzadko wręcz wysoką i często naznaczone są niuansem solnym. Cechują się dobrą strukturą, pełnym ciałem i trwałym finiszem, czasami zabarwionym subtelną nutą goryczki.

Skąd pochodzi albariño – z hiszpańskiej Galicji czy Portugalii?

Odpowiedź jest prosta: z obydwóch tych miejsc!

Albariño pochodzi z regionu położonego nad rzeką Miño, znanego jako Raia, i rośnie tam od niepamiętnych czasów. Na długo przed powstaniem Hiszpanii i Portugalii oraz ukształtowaniem ich granic, obszar ten pozostawał w obrębie wpływów różnych królestw, a mieszkańcy uprawiali albariño.

Legenda głosi, że to mnisi cysterscy przywieźli albariño do Galicji przemierzając  Camino de Santiago, co by oznaczało, że odmiana pochodzi z Francji. Inna popularna opowieść wywodzi pochodzenie winogron od nazwy odmiany – alba, co po łacinie oznacza biały, i Rin, czyli Ren. W efekcie otrzymano "biały z Renu". Obie te historie są interesujące, ale jak się okazało, całkowicie nieprawdziwe!

W 2020 roku naukowcy z Misión Biológica de Galicia przebadali pestki winogron z rzymskich wykopalisk w pobliżu Vigo. Kiedy porównali nasiona ze współczesnymi, byli zszokowani podobieństwem między rzymskimi winogronami, a współczesnym albariño.

Potwierdza to teorię, że Rzymianie po dotarciu na północno-zachodnie rubieże   Półwyspu Iberyjskiego zastali tam dziko rosnącą winorośl, którą udomowili i zaczęli wykorzystywać do produkcji wina.

Albariño było historycznie uprawiane w Rías Baixas od wieków, ale jego prawdziwy potencjał odkryto dopiero w drugiej połowie XX wieku. Po utworzeniu apelacji Rías Baixas w 1988 roku, albariño osiągnęło status jednego z najważniejszych białych szczepów Hiszpanii.

Cechy odmiany albariño

Jagody albariño są niewielkich rozmiarów, okrągłe, o barwie ciemnego złota, która wraz z procesem dojrzewania nabiera lekko brązowawego odcienia. Kiście niewielkie, zbite, skórka średniej grubości, a miąższ soczysty.

Winogrona albariño są dość słodkie, tym samym wina często osiągają ponad 12 procent alkoholu, a niektóre nawet 14. Winogrona mają również naturalnie wysoką kwasowość, mieszczącą się w przedziale od 7,2 do 14,3 g/l.

Wina z odmiany albariño mają wysokie stężenie terpenów, dzięki czemu są wyraziście aromatyczne. Cecha ta, w połączeniu z wysoką kwasowością sprawia, że w nosie wydają się podobne do viogniera, a na podniebieniu – do rieslinga.

Albariño jest jedyną odmianą winorośli w Hiszpanii, która nie może pojawiać się na etykietach win bez oznaczonej apelacji (DO lub IGP), nawet jeśli są one wytwarzane tylko z albariño.

Jak uprawia się albariño?

Najbardziej klasyczną formą uprawy albariño w Rías Baixas jest prowadzenie winorośli na pergolach; rośnie na podniesionych drutach wspartych na granitowych słupach. Obecnie komercyjni winogrodnicy prowadzą swoje winorośle na uporządkowanych pergolach, ale nierzadko można także zobaczyć pnącza wspinające się po gankach, ogrodzeniach i między domami.

Jakie wina powstają z albariño?

Proces produkcji win z albariño nie odbiega od tego, w jaki powstaje znakomita większość win białych. Chociaż przytłaczająca część win albariño trafia na rynek po niecałym roku leżakowania, niektórzy winiarze decydują się na dojrzewanie  albariño w winiarni przez dłuższy czas, eksperymentując z technikami takimi jak starzenie w beczkach i kontakt z osadem drożdżowym. Coraz więcej osób w świecie wina dostrzega również potencjał starzenia win z tej odmiany. Takie przykłady zwracają uwagę już za sprawą intensywnej, złotej barwy oraz fantastycznej złożoności aromatycznej; od nut migdałowych i karmelowych, po  bardziej ziołowe, a także naftowe, czym wyraźnie nawiązują do starzonych rieslingów. Na podniebieniu wina te nie słabną z wiekiem; ich kwasowość dość wyraźnie odcina się na tle kandyzowanych cytrusów i nut orzechowych. Starzone w beczkach wina albariño słyną ze znakomitej równowagi między pierwszorzędowymi aromatami owocowymi a trzeciorzędowymi aromatami, takimi jak wanilia, wynikającymi z kontaktu z drewnem. Podczas tego procesu nabierają także ciała i zyskują miękką, doskonale zintegrowaną taniczność.

Gdzie uprawia się odmianę albariño?

Do niedawna albariño uprawiano niemal wyłącznie w hiszpańskiej Galicji (we wszystkich pięciu tamtejszych apelacjach, ze szczególnym naciskiem na Rías Baixas) i na północy Portugalii. W ostatnich czasach jednak szczep ten zawędrował również za Atlantyk. Dziś można spotkać jego nasadzenia w USA – Kalifornii, Oregonie i Waszyngtonie. Znakomite wina daje także uprawiany w południowo-wschodniej części Urugwaju, w departamencie Maldonado.

Do czego podawać wina albariño?

Najbardziej naturalnym towarzystwem dla win albariño są owoce morza. To pierwotne połączenie: wino powstałe z owoców winorośli uprawianej niemal  na plaży, w połączeniu z jedzeniem wyłowionym prosto z morza. Naturalna kwasowość oraz cytrusowe aromaty i smaki wina wydobywają to, co najlepsze z wszelakich owoców morza, począwszy od skorupiaków, a na okoniu morskim skończywszy. Surowe ostrygi, gotowane na parze małże lub sercówki, czy też grillowane przegrzebki – wszystko to znakomicie wzbogaca i podkreśla elegancki smak albariño. Świetnie wypada w połączeniu z paellą czy risottem, a także z sashimi czy sushi. Rybne tacos z dodatkiem limonki, kolendry i białej ryby aż proszą się o towarzystwo rześkiego albariño. Tyle, że wina albariño mogą stanowić znakomite połączenia także z całą gamą potraw ziemi. A zatem co jeszcze pasuje do tego wina?

Jamón iberico – słynna dojrzewająca hiszpańska szynka; kwasowość wina doskonale przecina słone i tłuste smaki, oczyszczając podniebienie. Albariño dobrze komponuje się także z lżejszymi mięsami, takimi jak indyk czy kurczak, a bardziej intensywne wina, dojrzewające nad osadem lub starzone w beczkach mogą z sukcesem towarzyszyć duszonemu królikowi czy wieprzowinie, zwłaszcza gdy są przyrządzone w sosach ze śmietaną, masłem lub cytrusami.

Albariño wyjątkowo dobrze komponuje się z kremowymi serami, takimi jak brie czy camembert. W Galicji często pije się je również z miękkimi serami z mleka krowiego, takimi jak wszechobecny tam ser "tetilla" z Arzúa-Ulloa. Niektóre starzone w beczkach albariños mogą być łączone z mocniejszymi w smaku, dojrzewającymi serami, takimi jak wędzona gouda lub parmezan.

Chociaż wina albariño pozbawione są słodyczy niektórych rieslingów, posiadają aromatyczność, która świetnie wypada w połączeniu z tajskim jedzeniem. Dobrze sobie także radzą w połączeniu z zielonymi warzywami, i to tymi najbardziej problematycznymi jeśli chodzi o dobór win, takimi jak szparagi czy karczochy. Duszone karczochy w sosie beurre blanc i albariño dla wielu stanowią niezapomniane połączenie!